Onlangs heeft de KNHS aangekondigd het online dressuurrijden definitief te willen invoeren. Dit leidde tot heftige discussies. Er is veel weerstand tegen het initiatief. Zo zou het fraudegevoelig zijn, zou het welzijn van de paarden in gevaar komen en voelen leden, regio’s en verenigingen zich niet betrokken in de besluitvorming. Aan de andere kant zijn er ook positieve geluiden, want er zijn ook mensen die het een mooie laagdrempelige aanvulling vinden. Toch lijken die in de minderheid te zijn, ieder geval online. Wat overigens niet wil zeggen dat dat ook daadwerkelijk de minderheid is.
Ik denk dat je eindeloos kunt discussiëren over de voor en nadelen van het online proeven rijden. Het is nieuw, wellicht verloopt nog niet alles perfect en is er genoeg aan te merken over de besluitvorming rondom de invoering. Wat ik eigenlijk interessanter vind aan de hele discussie is de angst, frustratie en het wantrouwen dat tussen de regels door te lezen is. In elkaar, in het systeem, in de KNHS. Waar komt dat vandaan? En wat betekent dit voor de buitenwereld die meeleest hoe weinig vertrouwen paardensporters hebben in elkaar, officials, de KNHS. Los van wat de uitkomst is en of het online dressuur rijden wel of niet wordt voortgezet; het draagt niet bij aan een goed imago van de sport.
Snel opklimmen op de dressuurladder
Wat opvallend is, is dat de discussie vooral op uitkomsten niveau gevoerd wordt. Zo wordt er gediscussieerd of en zo ja hoeveel er winstpunten toegekend mogen worden. Er wordt geklaagd dat dat je middels het online dressuurrijden je paard kunt klasseren zonder ooit van het erf af te gaan. Wat ook opvalt is dat tegenstanders vooral cynisch lijken over de integriteit van ‘de ander’. ‘De ander’ fraudeert of gaat te snel promoveren en dit gaat koste gaat van het welzijn van andermans paard. Tegenstanders kennen allemaal wel iemand in hun omgeving die misbruik maakt van het systeem om sneller op te klimmen op de dressuurladder. In plaats van het afschieten van nieuwe concepten op basis van argumenten op het niveau van uitkomsten, vind ik het interessanter is om eens te onderzoeken waar die prestatiedrang om zo snel mogelijk op te klimmen op de dressuurladder nou vandaan komt?
Prestatiedrang
Uiteraard kunnen dressuurruiters als zij kwaad willen het rijden van online proeven ‘misbruiken’ om sneller op te klimmen op de dressuurladder, al dan niet in combinatie met dubieuze trainingsmethoden. Maar is het concept van het rijden van online dressuurproeven wel de oorzaak van deze prestatiedrang? Of ligt de oorzaak dieper? Vrijwel alle argumenten die nu door tegenstanders aangehaald worden, zijn eigenlijk ook al van toepassing op de reguliere wedstrijden. Ook daar jagen mensen op winstpunten door week in week uit op wedstrijd te gaan en is het al mogelijk om een paard Z te klasseren zonder ooit van het erf te zijn geweest. Een ander argument is dat de online dressuurproeven concurrentie zouden vormen voor verenigingen die het toch al moeilijk hebben hun wedstrijden gevuld te krijgen. Maar was dat niet al lang al zo vóórdat de online proeven hun intrede deden? Op locaties waar verenigingen zo’n 20 jaar geleden moeiteloos 6 of meer rijbanen gevuld kregen, krijgen ze nu amper 2 rijbanen gevuld per wedstrijd. Veel grotere landelijke (kring)concoursen met 10 of meer dressuurrijbanen zijn al jaren van de kalender verdwenen. De dressuur heeft zich de laatste jaren naadloos aangepast aan onze snelle prestatiemaatschappij; ‘Fast-compititions’ gecombineerd met de drang om perfecte prestaties neer te zetten en zo snel mogelijk op te klimmen. Lees ook de blog "Weg met de winstpunten in de dressuur"
Verlies gemeenschappelijk verhaal
Een ontwikkeling die ook meespeelt is mogelijk het verlies van een gemeenschappelijk verhaal. Lees ook de blog "De Paardensport heeft niet nóg meer succesvolle ruiters nodig". De paardensport was van oudsher best star en traditioneel. Veel paardenliefhebbers hadden behoefte aan meer individuele ruimte om het partnerschap met paard zelf vorm te geven. Doordat ruiters steeds meer hun eigen weg en visie gingen vormen, heeft dit gezorgd voor vernieuwing. Zo heeft medio de jaren 90 het Natural Horsemanship zijn intrede gedaan, zijn er in de dressuur verschillende stromingen ontstaan en er zijn nieuwe disciplines bijgekomen zoals de endurance en de westernsport. Maar met die vernieuwing en door de individualisering is er, naast verbinding, nog wat verloren gegaan; het gemeenschappelijk verhaal. De verschillende ontstane dressuurstromingen en visies zijn niet meer aanvullend maar concurrerend aan elkaar geworden. Allemaal claimen ze het alleenrecht op harmonie en paardvriendelijkheid te hebben en veel visies zijn inmiddels vertaald naar commerciële verdienmodellen.
Nieuwe ideologie van maakbaar succes en haalbare perfectie
We denken dat we anno 2020 een beetje los zijn gekomen van de traditionele misschien soms wel dogmatische opvattingen over horsemanship die destijds golden en dat we nu alle keuzevrijheid hebben om een richting te kunnen kiezen die bij ons past. Maar wat ervoor in de plaats is gekomen is een nieuwe ideologie die volledig in lijn is met onze huidige prestatiemaatschappij. Een ideologie waarin het paard onze grenzeloze behoefte aan status en erkenning moet vervullen, waarin succes maakbaar- en perfectie haalbaar is. Hoe dwingend deze nieuwe ideologie alom aanwezig is merken we nauwelijks op. Deze ideologie is niet alleen invloed op de (basissport)dressuur, maar reikt veel verder.
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand...
Pakweg 30 jaar geleden, voor de intrede van internet en sociale media, kon je je als ruiter spiegelen aan die ene Z ruiter in je omgeving. Nu spiegelen we ons aan datgene wat wij zien op sociale media. Sociale media zijn heel visueel en visuele content is vele malen krachtiger dan tekst. En daar wordt gretig gebruik van gemaakt door activisten, professionals, ondernemers, influencers, marketeers, youtubers. Onderzoek toont aan dat mensen gemiddeld maar een focus hebben van 8 seconden, dus alle visuele content is er op gericht op jou binnen 8 seconden te beïnvloeden en te overtuigen*. Wanneer we tekst lezen moeten we nadenken en ons een eigen beeld erbij vormen, maar beelden komen ongevraagd binnen terwijl we gedachteloos scrollen en bepalen onbewust ons gedrag. En die beelden houden ons voor dat perfectie haalbaar is, succes maakbaar en dat groei en prestatie het doel is. Wie op zondagavond door Facebook scrollt, ziet allemaal foto’s van rozetten en protocollen voorbijkomen. Dan lijkt al gauw presteren de norm en vergeten we voor het gemak dat voor iedere rozet er 3 ruiters geen prijs hadden.
*T.C.E. wil ruiters juist inspireren om zelf kritisch na te denken over hun horsemanship en het partnerschap met het paard. Om die reden maakt T.C.E. weinig gebruik van visuele content maar juist van tekst en eenvoudige afbeeldingen.
Onbewust gehoorzaam aan opgelegd ideaalbeeld
Het ideaalbeeld is zo dominant aanwezig, maar tegelijkertijd heel onzichtbaar. En dat komt omdat wij ons onbewust enorm met dat ideaalbeeld identificeren en ons er aan conformeren. Wie een 6 jarig dressuurpaard heeft wat nog geen Z loopt, kan gemakkelijk het idee krijgen dat ze falen. Want op sociale media zien we continu beelden van jonge dressuurpaarden die topprestaties leveren. Dit gaat niet alleen op voor sportruiters. Ook de recreant die zijn paarden aan huis houdt kan gemakkelijk het idee krijgen als paardenmens niet te voldoen zolang zij hun weiland niet hebben omgetoverd tot een onder architectuur aangelegde paddock paradise aangeplant met verschillende kruidensoorten en voor paarden eetbare struiken. Onbewust willen we allemaal toch zo goed mogelijk beantwoorden aan het verwachtte beeld. Ruiters en paardenliefhebbers ervaren continu een kloof tussen wie ze zijn en wat ze zouden moeten zijn en dat geeft stress. Het geeft niet alleen stress en maar het leidt ook tot pleonexia.
Constante concurrentiestrijd
Wat dit alom aanwezige ideaalbeeld ook meebrengt is dat ruiters en paardenliefhebbers constant in competitie met elkaar zijn. Waar je zo’n 30 jaar geleden alleen met elkaar in de ring de strijd aan ging, wordt er nu buiten de ring ook met elkaar geconcurreerd. Waar vroeger alleen de professionele ruiters te maken hadden met belangen en eisen van sponsors, hebben succesvolle jonge hippische influencers te maken met een management. Paardenliefhebbers die actief zijn op sociale media wringen zich in allerlei bochten om zoveel mogelijk likes te genereren, om zo spulletjes gesponsord te krijgen en ‘collabs’ aan te gaan. Of ze gaan de zoveelste 'challenge' aan. Wie het ontbreekt aan ‘echt’ sportief succes, probeert de behoefte aan status en erkenning te vervullen middels dure spullen, zoveel mogelijk volgers en likes. De hele paardensector is één grote markt geworden waarbij veel paardenliefhebbers (maar ook professionals, coaches, hippische ondernemers, influencers) continu bezig zijn zichzelf aan te prijzen en zichtbaar te maken. Alleen zichtbaar succes telt mee.
Sport zonder prestatie?
Op zichzelf is er natuurlijk niets mis met competitie en prestatie. Deze blog is ook geen pleidooi tégen sport en presteren met paarden. Maar wel een pleidooi voor bewustwording en een betere balans. Andere keuzes maken begint bij bewustwording en bij het besef dat er wellicht iets groters speelt dan het wel of niet invoeren van online dressuurproeven. En om te kunnen kiezen om op een goede manier het partnerschap met ons paard vorm te geven en op een gezonde manier met hem te kunnen sporten en presteren moeten we daar juist wél van bewust worden. Dan pas kunnen we alle beschikbare kennis en ervaring die er nu is op een goede manier toepassen en keuzes gaan maken die in het belang zijn van (ons partnerschap) met ons paard.
Aandacht voor dieper liggende oorzaken
Het tegenhouden van een invoering van een nieuw concept zoals het online rijden van dressuurproeven om daarmee prestatiedrang tegen te gaan is in mijn ogen dan ook symptoombestrijding. Het opwerpen van nóg meer regels en controle is juist een vorm van pleonexia (het willen hebben van nóg meer controle). De invoering ervan is tegelijkertijd ook niet dé oplossing om prestatiedrang in te perken. Ik denk dat het concept veel kansen en mogelijkheden biedt, maar alleen in combinatie met aandacht voor de dieperliggende oorzaken die leiden tot de ongezonde prestatiedrang die een risico vormt voor paardenwelzijn en voor de gevolgen van het te ver doorgedreven concurrentieprincipe. Vernieuwing in de sport is, gezien de uitdagingen waar de paardensport voor staat, met de kritische blik van buitenaf, de Corona-crisis en een dalende economie denk ik hard nodig. Maar het begint vooral ook bij jezelf. Hoe ga je het systeem gebruiken? Om je behoefte aan status en erkenning te voldoen? Of om je horsemanship te ontplooien? Hoe zou het zijn als je vrij bent van de behoefte aan bewondering?
Comments