KNHS-jeugdbestuurslid Thomas Bosman heeft een analyse van de paardensportbond geschreven voor het sportplatform Sportknowhowxl.nl. Thomas schrijft over de kritiek die de KNHS te verduren krijgt. In zijn analyse lacht Thomas het idee van de oprichting van een tweede paardensportbond weg. Die zal het volgens hem vast niet beter kunnen. Maar is dat werkelijk zo ondenkbaar? Thomas schuift de oorzaak van de kritiek die de KNHS krijgt vooral af op Covid19 waardoor startpassen weinig waarde meer hadden. Dat dat vooral overmacht is voor de KNHS. Maar de cijfers laten zien dat er al vanaf 2016, ruim voor Covid19, er sprake was van een terugloop van leden. Covid19 kan dus niet enkel en alleen worden aangemerkt als de boosdoener. Er is meer aan de hand. Toch lijkt er door de KNHS niet echt gezocht te worden naar dieperliggende oorzaken achter het verlies van vertrouwen en verbondenheid van de (ex)leden.
Vernieuwing van de wedstrijdsport; leuker kunnen we het niet maken, maar het betalen wel makkelijker?
Volgens Thomas komt het straks allemaal goed met het nieuwe programma ‘Vernieuwing van de wedstrijdsport’ welke in januari 2021 is vastgesteld. Dit programma is een uitwerking van het al in 2018 opgestelde veranderproject ‘Van hand veranderen’. De resultaten die dit veranderproject/programma tot nu toe hebben opgeleverd in reactie op een probleem dat vijf jaar geleden al is ontstaan liggen vooralsnog op het niveau van procesoptimalisatie en symptoombestrijding. Het probleem van het teruglopende ledenaantal bestaat al sinds 2016. De enige concrete vernieuwing die tot nu toe is gerealiseerd het afschaffen van de verliespuntenregeling (symptoombestrijding). Verder is aangekondigd dat er geschoven worden met wat wedstrijd categorieën en wordt de manier van betalen vereenvoudigd (procesoptimalisatie).
Maar de fundamentele vernieuwing die de wedstrijsport zo hard nodig heeft om weer nieuwe leden aan te trekken, nieuw vertrouwen en nieuwe energie te geven blijft vooralsnog uit. Thomas lijkt in zijn analyse ook al te waarschuwen dat we verder niet te veel moeten verwachten want ‘het gaat ingewikkeld en moeilijk worden’. Die trage besluitvorming hoort nu eenmaal bij een haast parlementaire democratische organisatie.
De vraag is of het tempo waarin de KNHS in staat is te reageren op een veranderende wereld vooral te wijten is aan het noodzakelijke democratische proces is, of aan een niet (meer) functionerende organisatiestructuur? Als de KNHS nog zo'n vier jaar nodig heeft om de rest van de veranderingen door te voeren, en als die veranderingen ook niet meer behelzen dan wat symptoombestrijding en procesoptimalisaties, dan is het maar de vraag of zij in staat is het tij te keren. Als de daling in hetzelfde tempo doorgaat dan is zij over vier jaar wellicht van hand veranderd, maar is de wedstrijd inmiddels afgelast wegens te weinig animo.
Fundamentele verandering nodig
Thomas stelt terecht dat het systeem en de manier waarop de KNHS is georganiseerd op de schop moet. Maar deze fundamentele verandering zal niet bereikt worden met wat symptoombestrijding en procesoptimalisaties. Thomas is als jong bestuurslid vooral van mening dat je in gesprek moet blijven. En dat het we het gesprek vooral over de inhoud moeten voeren. Maar waar hebben we het dan over? Welke inhoud? Wanneer oplossingen vooral gezocht worden in een beetje geschuif binnen de bestaande kaders? En politiek gevoelige onderwerpen zoals het afnemende publieke draagvlak voor paardensport, politiek en belangenverstrengelingen vermeden worden.
Het alternatief
Thomas draagt als enige alternatief voor de huidige organisatiestructuur van de KNHS een Shell-achtige constructie aan waarbij alle democratische geledingen overboord worden gegooid, KNHS aandelen worden uitgegeven en een dure commerciële directeur wordt aangesteld. Alsof die constructie het enige alternatief is. Thomas kijkt vooral naar de nadelen van die constructie, maar ziet daarbij de manco's in de huidige organisatie, en het feit dat commerciële belangen daar al naadloos doorheen zijn verweven, over het hoofd.
Thomas stelt dat de KNHS geen commerciële dienstverlener is. Maar er worden middels de sport wel veel commerciële belangen gediend. Het paard is een product en de sport is het businessmodel. Sportprestaties maken een paard meer waard en als echte Hollanders staan we ne eenmaal bekend om onze handelsgeest. De sport is de etalage waarin het paard als product wordt geëtaleerd, met #happyathlete als marketingcampange. Als iedereen, inclusief het paard, daar nu wel bij zou varen, dan was dat nog geen eens zo erg. (Lees ook; Zijn onze paarden happy athletes of brave pleasers?) Maar het lijkt er steeds meer op dat slechts een kleine elite daar vooral wel bij vaart en het paard en de rijkunst steeds vaker aan het kortste eind trekt. Dat gevoel, die beleving, dat zou wel eens de dieperliggende oorzaak achter het teruglopende ledenaantal kunnen zijn.
Verlies van het verhaal
Wanneer commerciële belangen de overhand krijgen in de sport, zorgen die voor een verlies van het verhaal. Lees ook; De paardensport heeft niet nóg meer 'succesvolle ruiters nodig'. Het verhaal dat de paardensport juist zo bijzonder maakt en een grote aantrekkingskracht heeft op paardenliefhebbers. Het verhaal van een paard en een ruiter met een speciale band, die na veel doorzettingsvermogen, door allerlei beproevingen of tegen alle verwachtingen in een kampioen worden. Lees ook de blog over Wesley en Holland. Wanneer paard en ruiter samen van niets iets zijn geworden. Verhalen van een topsportpaard dat voor flink geld kant en klaar wordt aangekocht, die vervolgens met zijn ruiter intern gaat bij de beste trainer en binnen de kortste keren kampioen wordt... Zulke verhalen inspireren het ‘gewone volk’ steeds minder.
Wat wel eens vergeten wordt is dat de sport voor het grootste gedeelte draait op gemeenschapsgeld en contributiegelden. Nederland is bij uitstek een paardenland, en de hele infrastructuur waarop de sport zijn fundamenten heeft wordt voor een groot deel gedragen door het ‘gewone volk’; de verenigingen en vrijwilligers. De liefhebbers die in hun vrije weekend die etalage opbouwen en afbreken. Of die in het weekend een kaartje kopen om op de tribune van een (inter)nationale wedstrijd te gaan zitten. Als die niet meer geïnspireerd worden door het verhaal van de sport, dan verliest de KNHS niet alleen leden, maar gaat er ook steeds meer van het fundament en de infrastructuur verloren. Net als met paardrijden moet je aandacht blijven besteden aan de basis. Hoe goed je ook bent.
Verschil zal er altijd blijven, en met geld heb je nu eenmaal een beter uitgangspunt in de sport. Maar de verhoudingen zijn wel scheef gegroeid. Je kunt niet zeggen; ach zo is het nu eenmaal. De ‘gewone ruiter’ wil ook gezien worden, eerlijke kansen krijgen, onderdeel zijn van, geloven in- en geïnspireerd worden door het verhaal van de sport. Het kan niet zo zijn dat de sport vooral een feestje wordt van de elite, en het ‘gewone volk’ blij mag zijn dat zij voor spek en bonen mee mogen doen. Als opvulling van het programma. Weggezet worden als achtergrond decoratie in de etalage.
Terug naar de bedoeling
We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van een tijdperk (Rotmans). Maatschappelijk gezien zal door de toenemende bewustwording en evoluerende sociale normen prestaties, geld en winst niet meer de enige en belangrijkste waarden zijn, maar zal de nadruk ook gelegd worden op een positief effect op mens, paard en omgeving. Om de huidige uitdagingen te overwinnen zal de KNHS beter in staat moeten zijn de kritiek op de paardensport, de impact van Covid19 en de voortdurende stroom aan veranderingen die de overgang naar de nieuwe werkelijkheid met zich meebrengt om te zetten in kansen en oplossingen. Dat lukt alleen als vernieuwing wordt ingezet vanuit een gedeelde visie en intrinsieke waarden op paarden(sport). Het probleem is niet dat er binnen de paardensport vele doelgroepen zijn. Het probleem is dat er geen gedeelde visie meer is op paardensport. De KNHS zal van binnen naar buiten moeten gaan denken. In plaats van andersom.
Met de fora's, klankbordgroepen en ledenraden wordt vooral van buiten naar binnen gewerkt. Er wordt daar opgehaald ‘wat’ men graag veranderd wil zien. Het is onwaarschijnlijk dat al die verschillende meningen en ideeën gaan leiden tot echte vernieuwing als daarbij en in de eerste plaats ook niet waarden en overtuigingen ten aanzien van paarden(sport) opnieuw worden onderzocht.
Het is prachtig dat er voor de bühne een ogenschijnlijk democratische besluitvormingsstructuur is geformeerd. Maar of de besluitvorming nu top-down of bottum-up plaatsvindt, ieder idee of besluit moet door vele lagen binnen de organisatie heen en kunnen op ieder niveau worden ondermijnd. En als een fris bottum-up idee al de top van de uit eindelijk toch gewoon hiërarchische besluitvormingspiramide bereikt, dan is de kans groot dat het nog maar een slap compromis is van het oorspronkelijke idee. Of is het momentum alweer voorbij en is men inmiddels ingehaald door de werkelijkheid. Alleen als de KNHS echt weer vanuit de bedoeling gaat denken, handelen en communiceren en van daaruit vraagstukken oplossen, systemen en wedstrijdformats gaat veranderen kan de vernieuwing en innovatie plaatsvinden die nodig is. Die gaan veel verder dan wat procesoptimalisaties.
People, Planet, Profit & Paarden
Het lijkt erop dat de balans naar zakelijkheid en het vermarkten van het paard als product via de sport wat is doorgeschoten. Toch is er wel een bepaalde mate van zakelijkheid nodig om de paardensport en in het verlengde daarvan de paardenhouderij in het algemeen overeind te houden. Een paard kopen, verzorgen, houden en trainen kost nu eenmaal geld. Evenals het organiseren van wedstrijden en evenementen. Daar moeten diensten voor geleverd worden en die kunnen simpelweg niet allemaal op vrijwillige basis geleverd worden. De valkuil is elkaar te verliezen in een idealistische paardenwelzijnsbubbel. Want hoewel idealen mensen energie geven en kunnen mobiliseren, zullen onbereikbare idealen op de lange termijn gaan demotiveren. Als initiatieven in financiële zin niet rendabel zijn, dan walst de huidige markt daar alsnog overheen. De uitdaging is een gezonde balans te vinden tussen de zakelijkheid en de impact die paardensport maakt op paardenliefhebbers, paardenwelzijn en het sociaal draagvlak.
In andere sectoren tonen sociale en ecologische ondernemers steeds vaker aan dat ondernemen en impact maken heel goed samengaan. Dus waarom zou dat voor de paardensport ook niet mogelijk zijn? Om commerciële, sportieve en maatschappelijke belangen én paardenwelzijn te behartigen. En dan niet alleen de commerciële belangen van een kleine groep, maar de commerciële belangen van iedereen die op een professionele en integere manier diensten en producten levert die de paardensport en -houderij weer een beetje beter of mooier maken. Of die bijdragen aan paardenwelzijn.
Verandering begint bij jezelf
Veel mensen denken dat als de juryleden nu maar beter zouden gaan jureren, de instructeurs beter zouden lesgeven en ruiters nu eens goed leren rijden, dan zou het probleem zich wel oplossen. Maar het heeft niet zoveel zin om te blijven klagen en kritiek te spuien op ‘de ander’, nog meer (online) belerende preken over hoe het ‘moet’ of ‘hoort’ en dan maar hopen dat de KNHS de bal op gaat pakken. Wat dat betreft het Thomas gelijk als hij zegt; ‘alleen met een constructieve houding kom je tot oplossingen’. Je bent onderdeel van het probleem óf je bent onderdeel van de oplossing.
Als je bij de sportbond niet vindt wat je zoekt, je niet gehoord voelt, of als het je te lang duurt voor dat er wat veranderd, wat houd je dan tegen om het zelf te organiseren? Organiseer je eigen on- of offline competitie, challenge, evenement, trainingsweekend, cursus of seminar. Of geef je op voor een initiatief dat buiten de KNHS om wordt georganiseerd. Er zijn er inmiddels meer dan genoeg. Sluit je aan bij een groep of netwerk die jou wel aanspreekt op het gebied van waarden en idealen ten opzichte van het paard en steek daar je energie in.
Verandering begint bij jezelf en om systemen te veranderen moeten we onszelf veranderen. Dat begint met keuzes maken die passen bij jouw eigen intrinsieke waarden en de reden waarom jij (van) paarden houdt.
Een nieuwe paardensportbond?
In zijn analyse lacht Thomas het idee van een nieuwe sportbond weg als een naïef idee van een overijverige initiatiefnemer. Maar wie goed om zich heen kijkt kan zien dat mensen binnen de paardensector elkaar al opzoeken wanneer ze bepaalde idealen of behoeften hebben die ze bij de KNHS niet vinden. Initiatieven die hun eigen activiteiten organiseren of die netwerken vormen rondom gezamenlijk gedeelde idealen. Die mensen wegzetten als naïeve maar overijverige initiatiefnemers, dát is pas naïef.
Hoewel deze initiatieven en (online) netwerken soms weer net zo hard verdwijnen als dat ze opkomen, kunnen in een korte tijd ook snel groeien. Wanneer zij elkaar vinden en gaan samenwerken, gedreven door een gezamenlijke waarden, een gedeelde visie en het besef van de noodzaak van een fundamentele verandering, dan zouden ze zomaar eens een grote partij kunnen vormen. Als zij dan niet in dezelfde valkuil trappen door zichzelf te organiseren op basis van oude bureaucratische structuren maar kiezen voor vernieuwende manieren van samenwerken, organiseren, durven te experimenteren en ruimte bieden aan diversiteit, dan zou er zomaar ineens vanuit het ‘niets’ een alternatief voor de KNHS kunnen ontstaan. Een alternatief wat wel snel kan inspelen op de continue stroom aan veranderingen en wel in staat is de belangen van grotere groepen te behartigen. Om te beginnen hebben ze dan al als voordeel dat ze niet worden gehinderd door de erfenis van een niet rendabel hippisch centrum.
~Underestimate the ‘butterfly-effect’ of just one small action. That will be fun...~
Comments